" Το πέρασμα " Κων/νου Τζαμιώτη

"  Όποιος γνώρισε τον πόνο 
    και τον τερμάτισε , 
    είδε πως,
    στην άλλη όχθη ,    
    βρίσκεται η συμπόνια
    η αλληλεγγύη και η καλοσύνη , 
    κι όχι η εκδίκηση."

Ένα πραγματικό διαμάντι καλά κρυμμένο αλλα και τόσο φανερό , όσο η καρδιά σου αντέχει να βιώσει , βρίσκεται στο παρακάτω απόσπασμα .

" Ξαφνικά δεν είχε καμιά σημασία που το νερό τελικά είχε διαπεράσει το μπουφάν μουσκεύοντας το πουλόβερ του, που τα πόδια του πλατσούριζαν μες τα αχρηστεμένα πια παπούτσια του ή το ότι η καρδιά του χτυπούσε σαν τρελή μετά από τόσο τρέξιμο. Ήταν αντιμέτωπος με κάτι μεγαλύτερο, κάτι που κατά κάποιον τρόπο ξεπερνούσε τις προσδοκίες του απο τον κόσμο.

Μπροστά του ορθωνόταν ένα βουνό απο σωσίβια. Αν έκρινε από τον όγκο και το ύψος της στοίβας, θα πρέπει να ήταν χιλιάδες. Αμέτρητα, πατικωμένα το ένα πάνω στο άλλο σωσίβια, που τα είχαν φορέσει άνθρωποι, άνθρωποι σαν αυτόν. Λες και ήταν υπνωτισμένος πλησίασε και άρχισε να περιεργάζεται την εντυπωσιακή εκείνη κατασκευή με το μνημειώδες μέγεθος. Πόσοι να χρειάστηκε άραγε να περάσουν από εδώ για να μπορέσει να στηθεί κάτι τόσο μεγάλο? Και πού ήταν τώρα όλοι αυτοί? Είχαν καταφέρει άραγε να φτάσουν όλοι ασφαλείς στον προορισμό τους ή κάποιοι χάθηκαν κάπου στη διαδρομή?

Κοίταζε και ξανακοίταζε τον ζοφερό όγκο, τον περιεργαζόταν, άγγιζε τη βάση του, σαν να ήθελε να αφουγκραστεί τις αμέτρητες ιστορίες που έκρυβε. Και ενώ αγωνιζόταν να συνέλθει από την κατάπληξή του και να βάλει τις σκέψεις του σε μια σειρά, μόλις έκανε μερικά βήματα και βρέθηκε από την άλλη πλευρά, ήρθε αντιμέτωπος με μια αποκάλυψη ακόμα μεγαλύτερη.

Εκατοντάδες ξεφούσκωτες λέμβοι, ξύλινες βάρκες, πλοιάρια, ψαροκάικα και μικρά σκάφη αναψυχής κάλυπταν απ΄άκρη σ΄άκρη την ακτή, λες και κάποιος είχε μαζέψει απο τη θάλασσα όλα τα πλεούμενα και τα είχε πετάξει εδώ.

Τώρα πια έτρεμε ολόκληρος και δεν έφταιγε η βροχή ή το κρύο. Ο συγκλονισμός του ήταν απόλυτος. Κάποια ασυγκράτητη δύναμη είχε τρυπώσει μέσα του, ένα φοβερό λεπίδι που χωνόταν όλο και βαθύτερα πετσοκόβοντας ό,τι έβρισκε στο δρόμο του.

 Σχεδόν ένιωθε τη λάμα να χαράζει το στομάχι του, να κάνει κομματάκια τα έντερά του, να τεμαχίζει το ένα ζωτικό όργανο μετά το άλλο. Ο πόνος έμοιαζε τόσο πραγματικός , που δεν άντεξε κι έκανε εμετό.
Άφησε να περάσουν μερικές στιγμές για να συνέλθει πριν αποφασίσει πως έπρεπε να φύγει απο κει. Περπάτησε ανάμεσα στα παρατημένα σκάφη, ώσπου στα μισά περίπου της ακτής βρήκε το ανηφορικό πέρασμα που οδηγούσε στον δρόμο. Τα πρώτα σπίτια του οικισμού απείχαν από εκεί
μόλις διακόσια μέτρα. Διέσχισε την απόσταση με ταχύ βήμα, έφτασε στον ξενώνα , έβγαλε τα βρεγμένα ρούχα , σκουπίστηκε και ντύθηκε όσο πιο ζεστά μπορούσε .
[...]
Βγήκε στον δρόμο και κατευθύνθηκε προς το γυμναστήριο. Επικρατούσε σκοτάδι πια, μα η βροχή είχε σταματήσει, έτσι πολλοί περιφέρονταν γύρω από το φωταγωγημένο κτίριο. Στάθηκε για λίγο και παρατήρησε εκείνο το πολύβουο πλήθος σαν να ήταν η πρώτη φορά που του δινόταν η ευκαιρία να το κάνει. Έπειτα μπήκε μέσα.
Πλησίασε μια από τις γυναίκες που ετοίμαζαν το βραδινό συσσίτιο."Θέλω να βοηθήσω " είπε κοιτώντας τη στα μάτια. " Πείτε μου τι μπορώ να κάνω" ."

[...]

Απο το βιβλίο  " Το πέρασμα " Κων/νος Τζαμιώτης Eκδόσεις Μεταίχμιο 2016

Σχόλιο

  Κορυφαία στιγμή της τραγωδίας , που εκτυλίσσεται με μεγάλη λογοτεχνική μαεστρία απο τον συγγραφέα,  στο πρόσφατο μυθιστόρημά του ,για το προσφυγικό θέμα.
Δύσκολο το εγχείρημα , αμφισβητούμενο απο κάποιους ως προς την επικαιρότητά του και κατ επέκταση  τη σκοπιμότητα του .
 " Η καυτή πατάτα" της εποχής  έχει χαρακτηριστεί απο πολλούς κι όχι άδικα .
Μα,  μας έχει συνηθίσει ο συγγραφέας σε τέτοιου είδους ακροβασίες . Κανένα του βιβλίο δεν είναι εύκολο άλλωστε ,  επιφανειακό , ρηχό ή ανώδυνο.  Αντιθέτως,  πάντα σε βάζει να κολυμπήσεις σε βαθιά νερά κι αν είσαι τυχερός κι αρκετά διορατικός όλο και   κάποιο  κρυμμένο θησαυρό θα ανακαλύψεις . Όσοι τον διαβάζουν το γνωρίζουν.

  Σεβόμενος τον αναγνώστη ίσως , που έχει βομβαρδιστεί απο εικόνες φρίκης και υπερβολικά συναισθήματα τον τελευταίο καιρό σχετικά με το ζήτημα , ο συγγραφέας επιλέγει να  ξετυλίξει την ιστορία αρκετά αποστασιοποιημένα και  χωρίς έντονες συναισθηματικές εξάρσεις.
  Μέσα απο ένα πολυφωνικό χορό χαρακτήρων και διαλόγων  που παραπέμπει σε αρχαία τραγωδία, φωτίζονται πολλές πλευρές και απόψεις του ζητήματος , ενώ  ο κεντρικός ήρωας παραμένει αφανής , περιμένοντας  να τον ανακαλύψει ο αναγνώστης .
 Θα μπορούσε να είναι και παιχνίδι, αν δεν ήταν τόσο τραγικό το θέμα , ένα παζλ  ίσως ή ένας γρίφος με τίτλο , βρες τον ήρωά σου , ποιός  σου ταιριάζει ή με ποιόν ταυτίζεσαι .
Θα μπορούσε επίσης να είναι  ένα κινηματογραφικό σενάριο,  μια και οι χρόνοι του είναι κινηματογραφικοί ,  με γεγονότα που τρέχουν  και τις εικόνες να ακολουθούν , λαχανιάζεις λίγο η αλήθεια είναι.
Γενικώς το βιβλίο τρέχει , τόσο που δεν προλαβαίνεις να δεις βαθιά , ούτε μέσα στους ήρωες αλλά ούτε και μέσα σου , δεν προλαβαίνεις  να βιώσεις κανένα συναίσθημα σε βάθος , όλα γίνονται γρήγορα , όπως ακριβώς συμβαίνει σε έκτακτες καταστάσεις. Το βιβλίο σε βάζει να  στέκεσαι στη θέση του παρατηρητή , σαν σε σινεμά και παρακολουθείς τα δρώμενα που σε καθηλώνουν. Δεν είναι όμως ταινία , ούτε φανταστική η ιστορία , αν και είναι μυθιστόρημα , είναι ολοσδιόλου αληθινή κι αυτή η τραγική αλήθεια  είναι που σε καθηλώνει.
Κι όπως όλες οι  τραγωδίες , έτσι κι αυτή έχει τη λύτρωσή της , την κορυφαία της στιγμή , που   εύκολα μπορεί να  προσπεράσεις , λόγω κεκτημένης ταχύτητας ,όπως συνέβη  σε μένα .  Την ανακάλυψα σε δεύτερη ανάγνωση .  Αν δε , αντέξεις και μείνεις για  λίγο  να γευτείς το βίωμα  , τότε θα σε ανταμείψει σε συναίσθημα  που σε όλο το βιβλίο βρίσκεται σε οικονομία.
Ίσως σε κάνει να σκεφτείς και να συνειδητοποιήσεις ,   ότι κάπως έτσι , αν όχι έτσι ακριβώς , γεννιέται το αίσθημα της αλληλεγγύης . Ετσι αλλάζουν οι άνθρωποι , με πόνο αβάσταχτο, που μοιάζει με πόνο γέννας ,  σπάει το περίβλημα του ισχυρού "εγώ" κι  ο πόνος ενώνεται με τον πόνο των άλλων , σε ξεπερνάει, "ξεπερνάει τις προσδοκίες σου για τον κόσμο" όπως λέει ο συγγραφέας , είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο αυτό που βιώνεις ,απ΄αυτό που πίστευες ότι υπάρχει , είναι  ιερή η στιγμή , μεγαλειώδης.

 Είναι η  στιγμή της αναμέτρησης με τον θάνατο , που την κάνει ιερή και μεγαλειώδη .
Τον κοιτάς ίσια στα μάτια κι αναμετριέσαι μαζί του και ή θα λυγίσεις ή απλώς θα τον ξεπεράσεις , ο ήρωας εδώ απλώς τον ξερνάει.
Ακροβατείς μεταξύ θανάτου και ζωής . Τον τερματίζεις και περνάς απέναντι.
 Βιώνεις τον μέγιστο πόνο και τον φόβο που μπορείς να νιώσεις., "σαν κοφτερή λεπίδα σου σκίζει τα σωθικά "όπως λέει χαρακτηριστικά ο ήρωας.
 Αυτόν  τον φόβο και τον πόνο που μόνο οι γυναίκες που έχουν γεννήσει φυσιολογικά  γνωρίζουν  . Κι εδώ έχουμε έναν άντρα που βιώνει αυτή τη " γέννα " και μια περιγραφή αυτού του βιώματος,  που όμοιά της  δεν έχω συναντήσει σε κανένα βιβλίο . Κι αυτό το είναι ένα στοιχείο που κάνει τη στιγμή και το βιβλίο πολύ ιδιαίτερο.
Είναι η στιγμή που συνειδητοποιείς ότι και ο θάνατος δεν είναι τίποτα άλλο , παρά απλώς  ένα πέρασμα .
Και τότε ο πόνος απλώνεται , μαλακώνει και γίνεται συμπόνια και το μόνο που σκέφτεσαι να κάνεις είναι πως θα βοηθήσεις ώστε όλων ο πόνος να γίνει πιο μαλακός, πιο λίγος.

 Αυτός είναι και ο λόγος που αποφάσισα να γράψω λίγα λόγια γι αυτό , εδώ σ΄αυτό το μπλόγκ της "ουσίας" που πραγματεύεται εσωτερικές διεργασίες και καταστάσεις της ψυχής . Γιατι κι αυτή είναι μια εσωτερική διεργασία , μια μοναδική στιγμή γέννησης ψυχής.

Να τι κάνει ένα βιβλίο ξεχωριστό , μια σκηνή , μια εικόνα,  μια φράση , που γίνεται βίωμα , το ζεις μαζί με τον ήρωα του βιβλίου και σε  ακολουθεί για πολύ καιρό. Ίσως να μην το ξεχάσεις και ποτέ.

Αυτή είναι η ουσία στη δική μου αντίληψη , αυτό είναι " Το πέρασμα"  .
Το τελικό πέρασμα. Μετά απ΄αυτό μεταμορφώνεσαι , ξαναγεννιέσαι , αλλάζεις , βλέπεις με άλλα μάτια τον κόσμο , όπως και ο ήρωας του βιβλίου , ο Αλέξανδρος που πριν απ αυτό το βίωμα ήταν αδιάφορος για όσα τραγικά συνέβαιναν γύρω του, δεν τον αφορούσαν προσωπικά , έτσι νόμιζε  και μετά αποφασίζει ότι θέλει να κάνει κάτι γι αυτό , λέγοντας ...
           " θέλω να βοηθήσω"  ," πείτε μου τι μπορώ να κάνω".