Translate

Δευτέρα 24 Μαρτίου 2014

"Σούλι 250 χρ. ελεύθερο κι αυτόνομο κράτος"

Λίγοι γνωρίζουν την αληθινή ιστορία του Σουλίου  κι ακόμα λιγότεροι γνωρίζουν ότι ήταν μιά αυτόνομη πολιτεία- κράτος , που άντεξε 250 χρόνια  ελεύθερη  επί Τουρκοκρατίας.
Ψάχνοντας για φωτό του Σουλίου  ανακάλυψα οτι η χρυσή αυγή έχει καταθέσει στεφάνι εκεί.Τώρα τι σχέση έχουν οι χρυσαυγίτες με τους Σουλιώτες ή τι σχέση φαντάζονται ότι έχουν, είναι ένα άλλο μεγάλο θέμα. Το να  οικειοποιούνται τους ήρωες και τα σύμβολα ενός λαού κάποιοι τυχαίοι απατεώνες είναι τουλάχιστον προσβολή. Προβληματίστηκα αν θα έπρεπε να γράψω αυτό το άρθρο φοβούμενη μην χαρακτηριστώ εθνικίστρια . Είναι επίσης τραγικό στις μέρες να φοβόμαστε να μιλήσουμε για την ιστορία του τόπου μας η για την αγάπη που έχουμε  προς την πατρίδα μας για τον ίδιο λόγο. Αν μη τι άλλο έχουμε χρέος να την σεβόμαστε αν όχι να την αγαπάμε. Όπως επίσης να τιμάμε και τους ήρωες της και προγόνους μας χωρίς φόβο και πάθος , χωρίς έπαρση και αλαζονία και προπάντων χωρίς φανατισμό . Καλώς η κακώς γεννήθηκαμε σ' αυτή τη χώρα ,σ' αυτή τη ζωή  γαλουχηθήκαμε με την ιστορία της , τα ήθη και έθιμα της, τις παραδόσεις της. Ενα κομμάτι της προσωπικότητας μας οφείλεται σ' aυτήν την μητέρα, γιατί η πατρίδα μας είναι μια μεγαλύτερη μητέρα και μια ακόμα μεγαλύτερη είναι η ολόκληρη η γη.  Ως Ηπειρώτισσα νιώθω χρέος μου να γράψω και να δημοσιεύσω την ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας μου που είναι το Σούλι και μέσα απ΄ αυτό,  να τιμήσω εκείνους που αγωνίστηκαν και κατάφεραν να ζήσουν το όνειρο τους , το όνειρο της ελευθερίας , με αυτοοργάνωση και αυτοδιάθεση χωρίς εξουσίες και αφεντικά. Για μένα το Σούλι ήταν ένα αναρχικό χωριό και οι Σουλιώτες αναρχικοί με ανυπότακτες καρδιές. 

Τι ήταν το Σούλι και η «Σουλιώτικη Συμπολιτεία».
Γύρω στο 1550(α) πολλοί χριστιανοί που ήθελαν να αποφύγουν την κατάπίεση και τον αναγκαστικό εξισλαμισμό των Τούρκων, ανέβηκαν στα Κασσιώπια όρη (σε μια τοποθεσία, η οποία βρίσκεται περίπου 100 χμ. Νοτιοανατολικά από τα Γιάννενα) και ίδρυσαν  εκεί το χωριό Σούλι. Το Σούλι βρίσκεται σε μια μικρή πεδιάδα, στην κορυφή ενός απότομου υψώματος, 600 μέτρα πάνω από την κοίτη του ποταμού Αχέρoντα. Ένα απότομο και πολύ επικίνδυνο μονοπάτι κατεβαίνει στο ποτάμι, ενώ πίσω του υψώνεται μια επιβλητική αλυσίδα βουνών, που ήταν η φυσική άμυνα του Σουλίου.
Με την προσέλευση πολλών κυνηγημένων από τους Τούρκους Xριστιανών οι οποίοι εύρισκαν στο Σούλι καταφύγιο, δημιουργήθηκαν άλλα τρία χωριά πάνω στους ίδιους βράχους, (που ήταν ένα είδος φυσικών Κάστρων), κι έτσι σχηματίστηκε το «τετραχώρι», που το αποτελούσαν τα χωριά : Σούλι,  Σαμονίβα,  Κιάφα,  και  Αβαρίκος.
Όταν το τετραχώρι δεν μπορούσε να χωρέσει τους καινούργιους χριστιανούς, που συνεχώς ερχότανε για να ξεφύγουν την τουρκική καταπίεση, επειδή «Κατέφυγον εις Σούλιον άπαντες οι λίθον ξηρόν αντί δούλου θανάτου ασμένως προαιρούμενοι» (β), σχηματίστηκαν άλλα εφτά χωριά στις πλαγιές και στους πρόποδες των Κασσιώπιων βουνών. Τα χωριά αυτά ήταν :
το Τσεκουράτι, το Περεχάτι, τα Βίλια, το Αλποχώρι, η Κοντάτες, η Γκιονάλα, και η Ρουσιάτσα.
Συνολικά τα έντεκα αυτά χωριά, που αποτελούσαν την «Σουλιώτικη Συμπολιτεία», είχαν πληθυσμό έξι χιλιάδες κατοίκους, από τους οποίους οι 2000 ήταν πολεμιστές. Από την ίδρυσή της (1550) μέχρι την εγκατάλειψη του Σουλίου (1803) η Σουλιώτικη Συμπολιτεία ήταν πάντα αυτόνομη, ανεξάρτητη και ελεύθερη.
Οι Σουλιώτες δεν ήταν μόνο ελεύθεροι και ανεξάρτητοι, εν μέσω καταπιεστικής Τουρκοκρα-τίας, αλλά είχαν καταφέρει  «δια των όπλων να κυριεύσουν εκ των Αγάδων Μαργαριτίου και εκ του Ισλάμ Πρόνιου της Παραμυθίας  εξήκοντα έξ χωρία»(γ), τα οποία πλήρωναν σ’αυτούς φόρο υποτέλειας. Οι κάτοικοι των χωριών αυτών ονομάζονταν «παρασουλιώτες».
Η αρχή του Δημοσίου Δικαίου, που σκέφθηκαν μόνοι τους και εφάρμοζαν οι Σουλιώτες ήταν η παρακάτω :
«Οι τόποι τους οποίους κατέχουν οι Τούρκοι, δεν ανήκουν εις τους Τούρκους. Είναι οι τόποι των πατέρων μας. Οι πατέρες μας εστερήθησαν αυτούς δια της βίας και ημείς τα τέκνα των και οι κληρονόμοι των, έχομεν δικαίωμα να ανακτήσωμεν, δια να ζήσωμεν, ο,τι δυνάμεθα δια της δυνάμεως να ανακτήσωμεν. Ως προς τους Έλληνας και τους λοιπούς Χριστιανούς, οι οποίοι μοχθούν χάριν των Τούρκων, άς λάβουν τα όπλα μαζί με ημάς δια να ανακτήσουν την κοινήν χώρα, ή ας υποταχθούν, ώστε ημείς να μεταχειρισθώμεν αυτούς, όπως εκείνοι, οι οποίοι μας είχον αρπάσει την χώραν».
Με άλλα λόγια έδιναν οι Σουλιώτες στους εαυτούς τους το δικαίωμα να «ανακτήσουν δια της δυνάμεως» (δηλαδή με πόλεμο) όσους τόπους μπορούσαν, και ακόμα μεταχειριζόταν τους λοιπούς Έλληνες και Χριστιανούς, αυτούς που δεν έπαιρναν τα όπλα για να πολεμήσουν μαζί τους, και οι οποίοι «μοχθούσαν χάριν των Τούρκων», όπως οι Τούρκοι τους ραγιάδες τους. Τους ανάγκαζαν δηλαδή να πληρώνουν στη Σουλιώτικη Συμπολιτεία φόρους υποτέλειας.  Αυτά ήταν τα έσοδα τους.
Υποσημειώσεις :
(α) Ο Χριστόφορος Περραιβός στο Βιβλίο του «Ιστορία του Σουλλίου και Πάργας» που εκδόθηκε το 1803 στο Παρίσι γράφει : «. . . όθεν καθ’ όλας αυτάς τας διηγήσεις , η χρονολογία του   Σουλλίου πιθανόν να μην υπερβαίνει τα δια-κόσια πεντήκοντα έτη.» (1803 - 250 = 1553).   Πρέπει επομένως το Σούλι να πρωτοκατοικήθηκε γύρω στα 1550

(β) I. Λαμπρινίδης, «Ηπειρωτικά Μελετήματα».
(γ) I.. Λαμπρινίδης , «Ηπειρωτικά Μελετήματα», 1880, 

Η Οργανωτική δομή της Σουλιώτικης Συμπολιτείας.
Η μονάδα μέτρησης του πληθυσμού στους Σουλιώτες ήταν η Οικογένεια. Όλες οι συγγενικές οικογένειες αποτελούσαν μία Φάρα, ή γένος (ζ) στα ελληνικά.
«Εκάστη φάρα πείθεται εις τον διακεκριμμένον, και σημαντικώτερον  φύλαρχό της(η). Εις το Σούλλι κατώκουν τετρακόσιαι πεντήκοντα οικογένειαι, φυλαί δε αι εξής : Τζαβελλάται, Βοτζαράται, Δρακάται, Δαγκλιάται, Κουτζομικάται, Μπουτζάται, Σιάται, Καλογεράται,
Καραμπινάται, Βελιάται, Θανασάται(θ),  Κασκαράται, Τοράται, Μαντζάται, Παππαγιαννάται, Βασιάται, Τοντάται, Παλαμάται, Ματάται, Μπουζμπάται.
Εις την Κιάφαν, οικογένειαι ενενήκοντα, φυλαί δε τέσσερεις : Ζερβάται, Νικάται,Φωτάται, Πανταζάται.
Εις τον Αβαρίκον οικογένειαι εξήκοντα πέντε, φυλαί τρείς : Σαλαράται, Μπουφάται, Τζιορίται.
Εις την Σαμωνίβαν, οικογένειαι πεντήκοντα φυλαί τρείς :  Μπεκάται, Δαγκλιανάται, Ηράται.»
Όλες οι φάρες από το Τετραχώρι και το Εφταχώρι ήταν 45.
Την Σουλιώτικη Συμπολιτεία, που ιδρύθηκε γύρω στα 1500, την αποτελούσαν τα κύρια Σουλιτοχώρια, δηλαδή το Τετραχώρι και το Επταχώρι. Γύρω από αυτά,  και κάτω από αυτά, υπήρχαν τα 66 χωριά των παρασουλιωτών περιοίκων.  Το πολίτευμα της Σουλιώτικης Συμπολιτείας λειτουργούσε σύμφωνα με μια σειρά από άγραφους νόμους.
Θεμελιώδεις θεσμοί(ι) ήταν :
   Η Εκκλησία του Δήμου.
   Η Γερουσία.
   Οι πολέμαρχοι με το πολεμικό Συμβούλιο.
Η εκκλησία του Δήμου συνεδρίαζε στον Αη-Δονάτο σε κρίσιμες περιστάσεις, όταν επρόκειτο να ληφθεί σοβαρή απόφαση για πόλεμο ή για ειρήνη.
Η Γερουσία είχε νομοθετικές δικαστικές, πολιτικές και ποινικές αρμοδιότητες, την συγκροτού-σαν οι αρχηγοί από τις 45 Φάρες.


Ο Χρ. Περραιβός γράφει σχετικά : « ουδένα νόμον γραπτόν, ούτε δικαστήριον τακτικό είχον οι Σουλλιώται, αλλά, δια την εσωτερικήν ευταξίαν, και πειθαρχίαν, όταν τις των πολιτών ήθελε πράξη τι αμάρτημα συνήρχοντο οι προεστώτες των φυλών, εξέταζον την υπόθεσιν και εξέδιδον την απόφασιν προφορικώς, εις την οποίαν άνευ προφασιολογίας ώφειλεν ο καταδικασθείς να υπακούση, τουναντίον, υποχρεούτο η φυλή του να εκτελέση την απόφασιν δια της βίας.»
Δεκαμελές πολεμικό Συμβούλιο με τους αρχηγούς από τις 10 κυριότερες φάρες περιστοίχιζε τον Πολέμαρχο ο οποίος ήταν ο αρχηγός της μεγαλύτερης φάρας. Συνήθως κάποιος Τζαβέλας, ή κάποιος Μπότσαρης.
Οι Σουλιώτες δεν ασκούσαν κανένα επάγγελμα, εκτός από την κτηνοτροφία και τον πόλεμο, με τον οποίον προστάτευαν την ελευθερία τους και λεηλατούσαν του Αγάδες και τους Μπέϊδες της ευρύτερης περιοχής. Ο Περραιβός γράφει σχετικά. :
«. . ούτε τέχνην, ούτ’ εμπόριον μετεχειρίζετό τις εξ αυτών, το μόνον και κύριον επάγγελμά των είναι η κτηνοτροφία. Όλη η σπουδή και αφοσίωσίς των παιδιόθεν περιστρέφεται εν τοις όπλοις, τα οποία περιπατούντες, καθήμενοι, τρώγοντες και κοιμώμενοι δεν αμελούσι.»
http://www.souli.8m.com/history.html#

Σημαντικός δε ήταν και ο ρόλος των γυναικών , τις οποίες σέβονταν οι Σουλιώτες.
Οι γυναίκες ήταν δίπλα στους άντρες τους στις μάχες , πολεμούσαν αλλα και κουβαλούσαν πολεμοφόδια, τρόφιμα, η ότι άλλο ήταν αναγκαίο.
 Παρατηρούσαν τους μαχητές , εγκωμίαζαν τους ανδρείους , έψεγαν τους άνανδρους , "η παρουσία τους στίς μάχες ωφελούσε τα μέγιστα , επειδη αναζωπύρωνε την φιλοτιμία και την άμιλλα των ανδρών " γράφει ο Περραιβός στο βιβλίο του .
Οταν δε φιλονικούσαν οι άντρες μεταξύ τους κι έμπαιναν οι γυναίκες στη μέση να τους χωρίσουν είτε με καλό τρόπο είτε με άγριο εκείνοι υποχωρούσαν γιατί το θεωρούσαν ντροπή και μικροπρέπεια να αντιστέκονται στις γυναίκες.

Το Σούλι αποτελούσε πρότυπο και παράδειγμα για όλη την τότε σκλαβωμένη Ελλάδα. Χωρίς το Σούλι που άντεξε250 χρόνια ίσως να μην υπήρχε επάνασταση.
Άλλωστε κάποιες ιστορικές πηγές αναφέρουν ότι η επανάσταση ξεκίνησε απο το Σούλι και τον Μάρκο Μπότσαρη το 1820 περισοοτερα μπορείτε να διαβάσετε εδω.

http://koutalianossimos.wordpress.com/2013/09/26/%CE%BF%CE%B9-%CF%83%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B9%CF%89%CF%84%CE%B5%CF%83-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CE%B5%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-1821/







  

Δευτέρα 17 Μαρτίου 2014

" ...μιά αντανάκλαση είναι η ζωή μας..."



Σπάσε τον εαυτό σου σε χίλια κομμάτια
άφησέ τα να τα σκορπίσει ο άνεμος
να τα ξεπλύνει η βροχή
να τα φωτίσει ο ήλιος
μην κρατήσεις τίποτα δικό σου
μείνε εκεί άδειος , κενός , ένα τίποτα

Μιά μέρα θα ξαναγυρίσουν
θα σ'αναζητήσουν εκείνα
γιατί τίποτα πραγματικά δικό σου
δεν μπορεί να ζήσει μακρυά σου
όσους κύκλους κι αν κάνει 

μιά μέρα μαζί σου θα ενωθεί

Ισως να μην τ'αναγνωρίσεις με την πρώτη ματιά
με την πρώτη αίσθηση
γιατί τώρα μεταμορφώθηκαν, άλλαξαν
συνθέτουν έναν άλλο εαυτό
αυτό που πραγματικά είσαι
κι όχι αυτό που νόμιζες ότι είσαι

Μόνο όταν σπάσει η πανοπλία του εγώ
η ψυχή ελευθερώνεται και φανερώνεται

Το εγώ που νόμιζες ότι είσαι, έφυγε
για να δώσει χώρο
στην ψυχή σου να επιστρέψει 

κι ελεύθερη στον άνεμο
σαν πεταλούδα να πετάξει.

Πέμπτη 13 Μαρτίου 2014

" Το μονοπάτι "





Σαν μέσα σου ανοίξει αυτό το κάτι
τον κόσμο αλλιώς θα δεις
τα πάνω κάτω έρχονται

στην αρχή θα σαστίσεις
πως είναι δυνατόν θα αναρωτηθείς
ολα ανάποδα να είναι

αυτό είναι το πρώτο ξύπνημα
απο κεί αρχίζει ένας άλλος δρόμος
απο δω και πέρα δυο κόσμους
παράλληλους θα βλέπεις

τον έναν που λέν πραγματικό
τον άλλον τον ονειρικό
εκείνον που νιώθει η ψυχή σου

κάθε στιγμή σ' αυτή τη διαδρομή
δύο επιλογές θα  έχεις

δυό κόσμους να ενώσεις
 ή δυό κόσμους να διαχωρίσεις

να βλέπεις με τρία μάτια ή το ένα να κλείσεις
να συγκρουστείς ή να αποδεχτείς

τότε θα καταλάβεις τι γεννά τη σύγκρουση
τον πόλεμο, το μίσος και τον φθόνο

και συ θα λες 
δεν είμαι εγώ αυτό
μέσα μου κάτι άλλο  υπάρχει
κανείς  όμως δεν θα το βλέπει

γιατί κανείς δεν σε βλέπει
με το εσωτερικό του μάτι
όσο κλειστές παραμένουν οι καρδιές
τόσο κλειστό παραμένει και το  μάτι 

καί τότε θα καταλάβεις
πόσο λίγα αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι
και πόσο είναι εγκλωβισμένοι 
στα τείχη του εγωισμού, στου σώματος την ύλη

τι κι αν πολλοί το έχουν πει
σοφοί  μα κι οι επιστήμονες
σήμερα το δηλώνουν
πως ο κόσμος που ζούμε
μια μέγιστη πλάνη είναι

αν μόνος σου δεν το βιώσεις
αν μέσα σου δεν αφεθείς να ταξιδέψεις
ποτέ δεν θα γευτείς το μεγαλείο του εαυτού σου
το μεγαλείο που κρύβεται βαθειά μέσ' την ψυχή σου

θα φοβηθείς, αυτό ειναι σίγουρο
τα λογικά σου θα νομίζεις οτι χάνεις
μα εσυ επέμενε...
επέστρεφε στον εαυτό σου

προδοσία θυμήσου είναι η άρνηση του εαυτού σου
Iούδας ήταν εκείνος που υπέκυψε  στην σκοτεινή πλευρά του
πρόδωσε τον εσωτερικό του εαυτό εκείνον του δασκάλου

το δάσκαλο που ζει μέσα σου οφείλεις να ακούσεις
να σεβαστείς και να αγαπήσεις
είναι ο νέος σου εαυτός
ο αναγεννημενος
άστον να σε οδηγήσει

αυτός ο εαυτός που αιώνες έκρυβες
ήρθε η ώρα να τον αποκαλύψεις
πολλοί σε περίμεναν κι άλλοι τόσοι περιμένουν
τον δρόμο εσύ ν' ανοίξεις

κάθε φορά που μια ψυχή αφυπνίζεται
δέος το σύμπαν πλημμυρίζει 
ανοίγει ο δρόμος προχωράμε
λένε οι ψυχές

μα αν εσύ κοντοσταθείς , δειλιάσεις και κιοτέψεις
πίσω σου όλοι θα στιβαχτούν
όλοι όσοι περιμένουν τη σειρά τους

τόλμα λοιπόν , προχώρα...
δεν είσαι εδώ μόνο για σένα
μα και για όλους
δεν είσαι εδώ περαστικός
αποστολή ήρθες να εκπληρώσεις

τώρα είναι η ώρα 
της μεγάλης πράξης
την θεωρία την έμαθες 
το μέσα και το έξω αναγνώρισες
καινούργιο εαυτό απόκτησες
τώρα πρέπει να βρείς τι θα τον κάνεις

μην φοβηθείς να τον αποκαλύψεις
γιατί κάθε προδοσία σήμερα τριπλά θα μας στοιχίσει
πίσω πια δεν μπορείς να πας έκλεισε ο δρόμος
μα μόνο μπροστά

εσύ νέο μονοπάτι θα χαράξεις
εκεί που κανείς ποτέ δεν πάτησε 
χιλιάδες τώρα  περιμένουν να περάσουν.



(φωτό,  ζωγραφική Christian  Debertd) 



Κυριακή 9 Μαρτίου 2014

"οι ψυχές και οι μορφές"





όμορφη που είναι η ζωή
όταν μέσα από τα μάτια του την βλέπεις
όμορφος που 'ναι ο έρωτας
όταν μέσα σου ξαναγεννιέται

αχ! αυτή η ομορφιά
ανώτερη αίσθηση
συμμετρίας και αρμονίας
όταν απ΄την ψυχή αναβλύζει

ομορφιά είναι μια συνάντηση 
που τόσο πολύ ποθούσες με αγωνία 
να γίνεται πράγμα απλό και γνώριμο
τέλειο στην  φυσικότητα του

ομορφιά είναι μια  σκέψη  
όταν στον αγαπημένο ταξιδεύει

ομορφιά είναι η αίσθηση
που μεταμορφώνει σε χαρά
το κλάμα και το δάκρυ
που νύχτες ολόκληρες έχυνες 
πριν εκείνος φανεί μπροστά σου

ομορφιά είναι ένα άγγιγμα ψυχής
η απαλότητα στο χάδι
η τρυφερότητα στο βλέμμα
η λεπτότητα στους τρόπους

ομορφιά είναι η συνισταμένη
όλων των αισθήσεων
η αίσθηση του μέτρου,
του συγχρονισμού,
της ιδανικής αρμονίας,
 του τόσο-όσο 

δεν ειναι ναρκισσισμός η ομορφιά
όταν από βαθειά μέσα σου αναβλύζει

ομορφιά είναι να νιώθεις
πόσο όμοιες είναι κάποιες μορφές 
πόσο όμορες οι συνήθειες τους
πόσο μοιάζουν κάποιες  ψυχές

ομορφιά είναι η αίσθηση
που μέσα σου ανακαλύπτεις
χάρη σε κείνον ή  αυτό
που βρίσκεται μπροστά σου

κάλλος την λέγαν κάποτε
καλαισθησία  η αίσθησή της

αίσθηση μοναδική
να νιώθεις πως όλα είναι
έτσι όπως χρειάζεται να είναι

τίποτα περιτό
τίποτα υπερβολικό
τίποτα δεν λείπει
και τίποτα δεν περισσεύει
τίποτα δεν επιθυμείς
και τίποτα δεν χάνεις
γιατί όλα τα έχεις μέσα σου
σε πλήρη αρμονία

ομορφιά είναι
οτι με αγάπη είναι φτιαγμένο

αγάπη λεν την ομορφιά
κι ομορφιά την αγάπη

"όταν  οι ψυχές και οι μορφές ενώνονται
χρόνο δημιουργούν
κι αρμονικά στο χρόνο ταξιδεύουν"




( φωτο  "Ζευγάρι "Ανάγλυφο γλυπτό από άσπρο τσιμέντο (1962-1965) του Χριστόφορου Σάββα
Μουσείο τεχνών Λουκίας και Μιχαλάκη Ζαμπέλα )









Τετάρτη 5 Μαρτίου 2014

Γκουρτζίεφ "΄Ανθρωπος και πράξη "

   (Απόσπασμα απο το βιβλίο  "Ο Γκουρτζίεφ μιλά στους μαθητές του" )  




     Ο άνθρωπος είναι ένα ον που μπορεί να "πράξει". Να πράξει σημαίνει, να πράξει συνειδητά και σύμφωνα με τη θέλησή του. Και πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι δεν μπορούμε να βρούμε πιο ολοκληρωμένο ορισμό για τον άνθρωπο.

      Χωρίς καμμιά υπερβολή μπορούμε να πούμε , ότι όλες οι διαφορές που μας εντυπωσιάζουν ανάμεσα στους ανθρώπους ,μπορούν να αναχθούν στις διαφορές συνειδητότητας των πράξεων τους. Οι άνθρωποι μας φαίνονται τόσο διαφορετικοί ακριβώς επειδή οι πράξεις μερικών απ'αυτούς είναι κατά τη γνώμη μας βαθιά συνειδητές, ενώ οι πράξεις άλλων είναι τόσο ασυνείδητες , πιο ασυνείδητες και απο μιας πέτρας, η οποία αντιδρά τουλάχιστον σωστά στα εξωτερικά φαινόμενα. Το πρόβλημα περιπλέκεται από το γεγονός ότι ένας και ο αυτός άνθρωπος εκδηλώνει παράλληλα με αυτό που εμφανίζεται σε μας σαν πλήρως συνειδητές πράξεις θελήσεως, άλλες, τελείως ασυνείδητες, μηχανικές αντιδράσεις ζώου. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος ο άνθρωπος εμφανίζεται σαν ένα εξαιρετικά πολύπλοκο ον.

       Ο άνθρωπος είναι αυτός που μπορεί να "πράξει" , αλλά ανάμεσα στους συνηθισμένους ανθρώπους , καθώς επίσης και ανάμεσα σε κείνους που θεωρούνται ασυνήθιστοι, δεν υπάρχει κανείς που να μπορεί να "πράξει."  Στην περίπτωση τους οτιδήποτε, απ'την αρχή ως το τέλος, "συμβαίνει" δεν μπορύν να "πράξουν" τίποτα.

      Στην προσωπική, οικογενειακή και κοινωνική ζωή, στην πολιτική, την επιστήμη, την τέχνη, τη φιλοσοφία και τη θρησκεία , όλα "συμβαίνουν", απο την αρχή ως το τέλος, κανένας δεν μπορεί να "πράξει" οτιδήποτε. Αν δυο πρόσωπα, αρχίζοντας μια συζήτηση για τον άνθρωπο συμφωνούν να τον ονομάσουν ον ικανό για δράση, για "πράξη" θα καταλαβαίνουν πάντα ο ένας τον άλλο. Για να πράξει κανείς είναι απαραίτητος ένας πολύ ψηλός βαθμός της γνώσης του είναι. Οι συνηθισμένοι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν τι σημαίνει "πράξη" γιατί στην περίπτωση τους και σε οτιδήποτε γύρω τους, όλα "συμβαίνουν" και όλα, πάντα, έχουν "συμβεί". Εντούτοις ο άνθρωπος μπορεί να "πράξει".

        Ένας άνθρωπος που κοιμάται δεν μπορεί να "πράξει". Σ' αυτόν, τα πάντα συμβαίνουν στον ύπνο.
Εδώ δεν εννοούμε τον ύπνο με την κυριολεξία του οργανικού μας ύπνου, αλλά με την έννοια μια καταστάσης συνειρμικής ύπαρξης. Πρώτα απ' όλα πρέπει να ξυπνήσει. Έχοντας ξυπνήσει, θα δει ότι όπως είναι δεν μπορεί να "πράξει". Θα πρέπει να πεθάνει θεληματικά. Όταν πεθάνει μπορεί να γεννηθεί. Αλλά το ον που μόλις γεννήθηκε πρέπει να μεγαλώσει και να μάθει. Όταν μεγαλώσει τότε θα "πράξει".

       Στην πραγματικότητα ο άνθρωπος είναι ανίκανος και για την παραμικρή ανεξάρτητη η αυθόρμητη πράξη. Ο άνθρωπος στο σύνολό του δεν είναι άλλο παρά το αποτέλεσμα εξωτερικών επιδράσεων. Ο άνθρωπος είναι μια διαδικασία , ένας σταθμός που διαβιβάζει δυνάμεις. Ας φανταστούμε έναν άνθρωπο αποστερημένο εκ γενετής απο όλες τις εντυπώσεις και που κάποιο θαύμα του διαφύλαξε τη ζωή, ένας τέτοιος άνθρωπος , θα ήταν ανίκανος για την παραμικρή πράξη ή κίνηση. Στην πραγματικότητα δε θα μπορούσε και να ζήσει, μια και δε θα μπορούσε ούτε να αναπνεύσει , ούτε να τραφεί. Η ζωή είναι μια πολύπλοκη σειρά ενεργειών , αναπνοή, τροφή, ανταλλαγή, υλικών, ανάπτυξη κυττάρων και ιστών, ανακλαστικά, νευρικές παρορμήσεις και ούτω καθ'εξής. ΄Ενας άνθρωπος που του έλειψαν οι εξωτερικές εντυπώσεις, δε θα μπορούσε να παρουσιάσει αυτές τις εκδηλώσεις, αυτές τις πράξεις, που συνήθως αποδίδονται στη θέληση και στη συνειδητότητα.

       Έτσι, απο τη θετικιστική άποψη, ο άνθρωπος διαφέρει απο τα ζώα μόνο λόγω της μεγαλύτερης πολυπλοκότητας των αντιδράσεών του στις εξωτερικές εντυπώσεις και του μεγαλύτερου διαστήματος ανάμεσα στις εντυπώσεις και τις αντιδράσεις. Και οι δυο όμως και ο άνθρωπος και τα ζώα , δεν έχουν ανεξάρτητη δράση που να έχει πηγάσει απο μέσα τους. Αυτό μάλιστα που ονομάζεται θέληση στον άνθρωπο, δεν είναι τίποτε άλλο παρά η συνισταμένη των επιθυμιών του.

       Αυτή είνα μια καθαρά θετικιστική άποψη. Αλλά πολύ λίγοι άνθρωποι πρεσβεύουν αυτήν την άποψη με ειλικρίνια και σταθερότητα. Οι περισσότεροι, ενώ διαβεβαιώνουν τους εαυτούς τους και τους άλλους ότι διατηρούν σταθερά επιστημονική θετικιστική άποψη του κόσμου, διακατέχονται στην πραγματικότητα από ένα κράμα θεωριών, δηλαδή, αναγνωρίζουν τη θετικιστική άποψη των πραγμάτων ως ένα σημείο, μέχρις ότου αρχίσει να είναι πολύ αυστηρή και να προσφέρει πολύ λίγη παρηγοριά. Ενώ απο τη μια μεριά αναγνωρίζουν ότι όλες οι φυσικές και ψυχικές διεργασίες στον άνθρωπο είναι ανακλαστικού χαρακτήρα , την ίδια στιγμή, παραδέχονται κάποια ανεξάρτητη συνειδητότητα, κάποια πνευματική αρχή και ελεύθερη θέληση.

        Θέληση σύμφωνα με αυτήν την άποψη, είναι ένας κάποιος συνδυασμός , που έχει την προέλευσή του σε ορισμένες ειδικά ανεπτυγμένες ιδιότητες , οι οποίες ενυπάρχουν σε έναν άνθρωπο που είναι ικανός να πράξει. Η θέληση είναι σημάδι μιας οντότητας πολύ υψηλής υπαρξιακής τάξης σε σύγκριση με την οντότητα ενός συνηθισμένου ανθρώπου.

       Μόνο αυτοί που διαθέτουν τέτοια οντότητα μπορούν να πράξουν. Όλοι οι άλλοι άνθρωποι είναι απλώς αυτόματα, που ενεργοποιούνται με εξωτερικές δυνάμεις όπως οι μηχανές ή τα κουρδιστά παιχνίδια, που κινούνται τόσο όσο διαρκεί το ξετύλιγμα του ελατηρίου τους, και που είναι ανικανα να προσθέσουν οτιδήποτε στη δύναμή του.

      Ο άνθρωπος , έτσι όπως τον ξέρουμε , είναι μια μηχανή. Αυτή την ιδέα της μηχανικότητας του ανθρώπου πρέπει κανείς να την παρουσιάζει σωστά στον εαυτό του και να την καταλάβει καλά, για να δει τη σημασία της και όλες τις συνέπειες και τα αποτελέσματα που προκύπτουν απο αυτή.